هوریانها (Hurrians):.

در ناحیه شمال تمدن کاسیت ، مردمانی بنام هوریانها (Hurrians) که احتمالآ
ساکنان بومی جنوب قفقاز بوده اند ، زندگی میکردند. زبان هوریانها با همه
اقوام اطرافشان متفاوت بوده و گمان میرود که در هزاره دوم پیش از میلاد
بسرعت در ناحیه خود پخش شده اند. قلمرو نفوذ آنها از سوی غرب به حدود
دریاچه وان (در ترکیه کنونی) میرسید و همسایه تمدن هاتی (Hatti) و پس از
آن پادشاهی هیتی (Hitti) بوده اند. در حدود 1400 سال پیش از میلاد گروهی
از هوریانها در نواحی کردستان کنونی و شرق ترکیه پادشاهی میتانی (Mittani)
را تشکیل دادند. میتانیها خط میخی آشوریان را فراگرفته و کتیبه هایی از
تمدن خود به جا گذاشته اند. از این مدارک و همچنین کتیبه مهمی که درباره
پیمان صلح بین میتانی و هیتیها بدست آمده ، اکنون میدانیم که حداقل طبقه
حاکم برپادشاهی میتانی از نژاد هندواروپایی و بویژه هندوآریایی بوده اند.
درمدرکی که درباره پرورش اسب از آنها بدست آمده ، از نامهای هندوآریایی
زیادی برای لوازم اسبها استفاده شده و در پیمان صلح مذکور، از خدایان
هندوآریایی بسیار در زیارتگاه خدایان میتانی نام برده شده است. این موضوع
مدتهاست که تاریخدانان را دچار سردرگمی کرده است زیرا فاصله جغرافیایی
میتانیها با دیگر اقوام هندوآریایی که در آن زمان در آسیای میانه و
افغانستان زندگی میکردند ، بسیار زیاد میباشد. نظریه متداول درباره مهاجرت
هندوایرانیها اینست که آنها از دشتهای آسیای میانه به شمال شرقی ایران و
سپس دره رود سند کوچ کرده اند. اگر این موضوع را بپذیریم ، وجود گروهی از
هندوآریاییهای حاکم در غرب ایران بسیار گیج کننده خواهد بود. یک پاسخ ممکن
اینست که شاخه ای از هندوایرانیها از شمال دریای خزر بسوی قفقاز و غرب
ایران آمده اند. این پاسخ و نظایر آن تا زمانیکه شواهد کافی برای آنها
موجود نباشد، بصورت نظریه باقی خواهند ماند.

خاستگاه کاسیتها ناشناخته است اما میدانیم که بین هزاره های سوم و چهارم
پیش از میلاد به لرستان کنونی وارد و ساکن شده اند. بررسی ها نشان میدهند
که آنها ارتباط نزدیکی با تمدنهای هاتی (نخستین تمدن باستانی در ترکیه
کنونی) و هوریان (شمال میانرودان) و حتی لویان (جنوب شرقی ترکیه کنونی) و
دیگر تمدنهای آسیای صغیر پیش از پیدایش یونان و همچنین مینوانها (Minoan)
(تمدن باستانی چزیره کرت در دریای اژه) داشته اند. اشیای برنزی ساخته
کاسیتها بسیار مشهور بوده و نشاندهنده پیوند بین تمدنهای سومر ، مینوان ،
اتروسیها (تمدن باستانی در توسکانی ایتالیا) و دراویدیان (در هند باستان )
میباشد. پژوهشهای زبانشناسی نشان میدهد که کاسیتها از نژاد هندوایرانی
هستند اما این موضوع عمدتآ از روی نام خدایانشان مشخص شده که بعدها در
تاریخ کاسیت به آنها اشاره شده است. ممکن است این خدایان متعلق به یک طبقه
از فرمانروایان باشد که از نژاد هندوایرانی بوده اند ، اما در کل مدرکی
قوی برای اثبات هندواروپایی بودن کاسیتها در دست نیست. درباره هندوایرانی
بودن دیگر ساکنان بومی لرستان و جنوب شرقی ایران یعنی لولوبیسها
(Lullubis) و گوتیانها (Gutians) نیز مدرک معتبری وجود ندارد.
از کاسیتها نخستین بار در تواریخ بابلی نام برده شده که با رهبری نخستین
پادشاهشان گانداش (Gandash) بین سالهای 2080 تا 2043 پیش از میلاد به بابل
حمله کردند. شاه بابل Shemshu-Ilune که پسر همورابی قانون گذار بزرگ بابل
بود ، قبایل بی نظم کاسیت را شکست داد و آنها را بسوی پناهگاهای کوهستانی
شان عقب راند .
قرنها بعد ، در سال 1595 پیش از میلاد ، نیروی متحد کاسیتها و گوتیانها به
رهبری Agum-Kak-Reme ، پس از عقب نشینی هیتیها به بایل حمله کرده و اینبار
موفق به تصرف آن شدند و تا سال 1180 پیش از میلاد بر آنجا فرمانروایی
کردند. استفاده از اسب در ارتش از مواردی است که بابلیان پس از سلطه
کاسیتها با آن اشنا شدند. احتمالآ کاسیتها استفاده از اسب در ارتش را از
اقوام بیابانگرد آسیای میانه آموخته بودند.
کاسیتها دامنه نفوذ خود را به پادشاهی ایلام قدیم در جنوب غربی ایران نیز
گسترش داده و به حیات آن پایان دادند. آنها قلمرو خود را از یک سو به
مرزهای مصر و از سوی شمال تا خاک پادشاهی اورارتو در قفقاز و آسیای صغیر
رسانیدند. آخرین پادشاه کاسیتها Anllil-nadin-akhe از پادشاه ایلام شکست
خورده و در شوش زندانی شد و در سال 1180 پیش از میلاد درگذشت. این به معنی
پایان کار کاسیتها در میانرودان بود . باقیمانده قبایل کاسیت که تصمیم
داشتند هویت خود را حفظ کنند ، به سوی کوههای بلند لرستان عقب نشینی کرده
و کم کم به بخشی از پادشاهی نیرومند ایلام و پس از آن امپراطوری پارس
تبدیل شدند .