دین یونانیان باستانی
در آغاز ، دین و مذهب یونانیان قدیم یک نوع اعتقاد به آلهه متعدده بوده که درباره آنها قائل به جسم و صورت انسانی بودند و برای خدایان خود از مادینه و نرینه اشکال و افکار بشری قائل شده و مدت دو سه هزار سال این رشته عقائد نزد ایشان دائما در تحول و تطور بوده است. بنابراین یونانیان قدیم نیز به خدایان نرینه و مادینه معتقد بودند. هنگامیکه هلن ها یعنی اجداد یونانیان قدیم از شمال به جنوب آن سرزمین پراکنده شدند قبائلی آریائی نژاد و نیم وحشی بودند که بر حسب معتقدات قدیم نژادی خود غالبا مظاهر طبیعت را می پرستیدند و همان خدایانی را که در کتاب ودا نزد اجداد هندوان قدیم محل عبادت بودند ایشان نیز پرستش می کرده اند.در رأس آنها خدای آسمان قرار داشته است که او را زئوس و گاهی زئوس پاتر یعنی پدر آسمان می نامیده اند و این مظهر همان الهی است که نزد هندوان باستانی به دیوس پیتار و بعدها نزد رومیها به ژوپیتر موسوم شده است.
مجموعه خدایان مورد پرستش ایشان که معمولا با خدایان آریایی قدیم مشترک بودند ، عبارتند از :
زئوس ، خدای خدایان و خدای کل
آپولو ، خدای آفتاب
پوزیدن ، خدای دریاها
هستیا ، خدای مونث و مادر خانواده ، الاهه کانون خانوادگی
دمیتر ، خدای مونث ، مادر کشاورزی و غلات
هرمس ، خدای حکمت، و خدای حکیم و آفریننده
آرس، خدای جنگ
بعد از آنکه قبائل آریایی هلنهای مهاجم بر مردم بومی غلبه یافتند و تمدن آنها را تدریجا در خود هضم کردند از خدایان و معبودهای محلی نیز آلهه ای چند را اقتباس نمودند. در جزائر شرقی مدیترانه و سواحل غربی آسیا ی صغیر ساکنین بومی نیز که دارای تمدن و فرهنگی به نسبت زمان خود متکامل بودند، بعضی خدایان محلی را را می پرستیدند که یونانیان هم به آنها گرویدند از این قرار:
هراس، زن زئوس
اتنا ، خدای حکمت و خرد و معبود شهر آتن
آرتمیس، دختر زئوس و خواهر آپولو که رومیها او را به نام دیانا نامیدند.
افرودیت، ، آلهه مادینه خدای عشق و محبت که نزد رومیها به ونوس زهره نامبردار است. بیشتر این آلهه که مقتبس از عقائد ملل مغلوبه سواحل مدیترانه بودند و مورد پرستش یونانیان قرار گرفتند خدایانی مونث اند که برای آنها جنبه امیت و مادری قائل شده بودند زیرا در پانتئون اقوام آریائی قدیم خدای مونث کمتر دیده می شود.