اسماعیل

اخراج هاجر و اسماعیل. اثر گوستاو دوره. سال ????.

اسماعیل (عبری:??????????? به معنی خدا را شنیده) از شخصیت‌های کتاب مقدس، پسر بزرگ ابراهیم از هاجر، کنیز مصری سارا، بود و در زمانی که ابراهیم هشتاد و شش ساله بود و چهارده سال قبل از تولد اسحاق به دنیا آمد  محل تولد وی ممری و تاریخ آن ???? قبل از میلاد بوده‌است.^{[نیاز به ذکر منبع]} اسماعیل در سیزده‌سالگی ختنه شد. بر طبق عقاید مسیحیت و یهودیت در تورات خداوند عهد خود را پس از ابراهیم با اسحاق و نه با اسماعیل بست. اما خداوند همچنین وعده داد که از «اسماعیل» نیز ملتی بزرگ و ?? امیر پدید خواهد آمد. پس ابراهیم، اسماعیل و مادرش هاجر را در بیابانی به نام فاران که بعدها «حجاز» نام گرفت، رها نمود.  مسلمانان پیدایش چاه زمزم(در اعتقاد یهودیان و مسیحیان «چاه بئرشبع») را پس از آن دانسته‌اند که هاجر برای اسماعیل به جستجوی آب روان شد همچنین خدا وعده نیل تا فرات را در تورات به فرزندان ابراهیم، یعنی بنی اسماعیل(عربها) و بنی اسحاق(بنی اسرائیل و یهود) داده‌است: «در آن‌ روز، خداوند با ابرام‌ عهد بست‌ و گفت‌: «این‌ زمین‌ را از نهر مصر(نیل) تا به‌ نهر عظیم‌، یعنی‌ نهر فرات‌، به‌ نسل‌ تو بخشیده‌ام»

اسماعیل در اسلام

در روایات سنتی اسماعیل جد بزرگ اعراب محسوب می‌شود. اعراب خود را از نسل اسماعیل و یهودیان خود را از نسل اسحاق (برادر اسماعیل) می‌دانند. برخلاف یهودیان و مسیحیان، مسلمانان معتقد به پیغمبری و رسالت اسماعیل هستند.^[?]اما در عین حال تنها ابراهیم، اسحاق و یعقوب در قرآن امام خوانده شده‌اند.^[?] در قرآن بلافاصه پس از نقل ماجرای ذبح تنها فرزند ابراهیم، خدا نوید اسحاق را به عنوان پاداش به او می‌دهد.^[?] همچنین در روایات اسلامی، قول قوی این است که قربانی، اسماعیل بود. ولی در کتاب مقدس بخش عهد عتیق، خداوند(یهوه) دستور قربانی کردن اسحاق را به ابراهیم داد.^[??] مسلمانان معتقدند که خانه کعبه به دست ابراهیم و فرزندش اسماعیل در مکه تجدیدبنا شده است^[??] و اسماعیل حجرالاسود را یافته‌است. سیره‌نویسان مسلمان، محمد را از نوادگان نابت پسر اسماعیل دانسته‌اند