زکریا

تابلویی از دومنیکو گیرلاندایو به نام زکریا و فرشته.

زَکَریا  به معنی « پروردگار به یاد آورد» است. زکریا از نوادگان ابیا بود که در دوران پادشاهی هیرودیس ، از کاهنان معبد سلیمان در اورشلیم بود. مسیحیان و مسلمانان معتقد به پیامبری زکریا هستند امّا یهودیان پیامبری او را انکار می کنند. نام زکریا در انجیل لوقا و انجیل های غنوصی و نیز در سوره مریم و آل عمران در قرآن ذکر شده است.

زندگی زکریا

زکریا خواهر زاده? همسرش، مریم دختر عمران را تحت کفالت گرفت. بنا به روایت قرآن، بر سر کفالت مریم بین کاهنان نزاع شد و قلم‌ها را بر آب افکندند. قلم زکریا بر آب ماند و قلم دیگر کاهنان به زیر آب فرو رفت. زکریا خانه ای در بلندترین جای معبد، برای مریم ساخت و همواره او را تحت نظر داشت. بنا بر قرآن، یک بار وقتی زکریا بر محراب عبادت مریم وارد شد نزد او میوه هایی به غیرفصل یافت و چون می دانست که کسی برای مریم میوه نمی آورد، گمان کرد که این میوه‌ها میوه‌های دنیایی نیستند. هر چقدر تفحص کرد، نتوانست بفهمد این میوه ها از کجاست. وقتی از مریم پرسید این ها از کجا برای تو آمده است، مریم پاسخ گفت: « این از رحمت پروردگار من است، او به هر کس که بخواهد بی حساب روزی می بخشد»

بر اساس روایت انجیل، زکریا با زنی از نسل هارون به نام الیزابت یا الیصابات ازدواج کرد. همسر زکرِیا نازای بود و زکریا که خود از نودسالگی گذشته بود، به عموزاده‌هایش در معبد سلیمان اعتماد نداشت. طبق روایات، یک بار وقتی نوبت زکریا بود که وارد قدس شده در آن جا خدمت کند، او نزد خداوند دعا کرد تا خداوند به وی جانشینی شایسته عطا کند که وارث او و خاندان یعقوب باشد. مسلمانان و مسیحیان، اعتقاد دارند، که جبرئیل فرشته ی وحی، بر او نازل شده، او را به فرزندی به اسم یحیی بشارت داد و به نشانه? این بشارت، زکریا تا سه روز نمی‌توانست سخن بگوید. زکریا از محراب عبادت خارج شد و نزد قوم خود آمد و به آنان فهماند که روز و شب تسبیح بگویند. بر اساس انجیل لوقا، وقتی خواستند فرزندش را به اسم خود او زکریا نام نهند، تخته‌ای خواست و روی آن اسم یحیی را نوشت که اسمی بی‌سابقه بود.

بر اساس انجیل برنابا و برخی روایات اسلامی، زکریا در حادثه? قتل یحیی تعمید دهنده به فرمان هرود کشته شد.

زکریا در قرآن

نام زکریا 7 بار در قرآن آمده است.

به خصوص در سوره مریم(19) در مورد زکریای نبی و تولد فرزندش یحیی نبی چنین آمده است:

[این‏] یادى از رحمت پروردگار تو [در باره‏] بنده‏اش زکریاست. (2) آن گاه که [زکریا] پروردگارش را آهسته ندا کرد. (3) گفت: «پروردگارا، من استخوانم سست گردیده و [موى‏] سرم از پیرى سپید گشته، و- اى پروردگار من- هرگز در دعاى تو ناامید نبوده‏ام.» (4) و من پس از خویشتن از بستگانم بیمناکم و زنم نازاست، پس از جانب خود ولىّ [و جانشینى‏] به من ببخش، (5) که از من ارث برد و از خاندان یعقوب [نیز] ارث برد، و او را- اى پروردگار من- پسندیده گردان. (6) اى زکریا، ما تو را به پسرى- که نامش یحیى است- مژده مى‏دهیم، که قبلًا همنامى براى او قرار نداده‏ایم. (7) گفت: «پروردگارا، چگونه مرا پسرى خواهد بود و حال آنکه زنم نازاست و من از سالخوردگى ناتوان شده‏ام؟» (8) [فرشته‏] گفت: « [فرمان‏] چنین است. پروردگار تو گفته که این [کار] بر من آسان است، و تو را در حالى که چیزى نبودى قبلًا آفریده‏ام.» (9) گفت: «پروردگارا، نشانه‏اى براى من قرار ده» فرمود: «نشانه تو این است که سه شبانه [روز] با اینکه سالمى با مردم سخن نمى‏گویى.» (10) پس، از محراب بر قوم خویش درآمد و ایشان را آگاه گردانید که روز و شب به نیایش بپردازید. (11) اى یحیى، کتاب [خدا] را به جد و جهد بگیر، و از کودکى به او نبوّت دادیم. (12) و [نیز] از جانب خود، مهربانى و پاکى [به او دادیم‏] و تقواپیشه بود. (13) و با پدر و مادر خود نیک رفتار بود و زورگویى نافرمان نبود. (14) و درود بر او، روزى که زاده شد و روزى که مى‏میرد و روزى که زنده برانگیخته مى‏شود. (15)