گیلگمش به تلخی برای دوستش انکیدو گریست. چون یک شکارچی آواره بیابان شده در دشتها خروشید و با آزردگی گفت:« چگونه می توانم بیارامم، چگونه می توانم در آرامش باشم. اندوه، در قلب من جای گرفته است. برادرم اکنون چگونه است و من پس از مرگ چگونه خواهم بود. از آن رو که از مرگ درهراسم تا بدآنجا که می توانم خواهم رفت تا اوتنا پیشتیم Utnapishtim کسی که او را " دور افتاده " Favaway می نامند، بیابم. چون او به جمع خدایان راه یافته است ». بدینگونه گیلگمش در بیابان سفر کرد، در چمنزارها سرگردان شده در جستجوی اوتنا پیشتیم کسی که خدایان، او را از سیل رهانیدند به سفری دراز دست یازید. خدایان گذاشتند تا او در سرزمین دیلمون Dilmun باغ خورشید زندگی کند و در میان انسان ها تنها به او زندگی جاوید دادند.
     گیلگمش شب هنگام وقتی که به گذرگاه های کوهستان رسید دعا کرد:« مدت ها پیش در گذرگاه های کوهستان شیرها را دیدم، ترسیده بودم و چشمانم را بسوی ماه بلند کردم، دعا کردم و دعاهایم به گوش خدایان رسید، پس اکنون ای خدای ماه، سین Sin مرا در امان دار.» وقتی دعا تمام شد به قصد خوابیدن دراز کشید تا هنگامی که در میانه رویایی از خواب بیدار شد. او شیرهایی را که زندگی پر رونقی داشتند در اطراف خود دید. سپس تبرش را بدست گرفت، شمشیرش را به کمر آویخت و چون تیری که از کمان جسته باشد به میان آنها افتاد و آنها را کشت و پراکند.
     سرانجام گیلگمش به آن کوهستان بزرگی که نامش ماشو Mashu بود رسید، کوهی که نگهبان خورشید طلوع و غروب است. قلل دوگانه آن چون دیوار آسمان بلند هستند و ریشه های قلل آن به جهان زیرین می رسند. بر دروازه آن عقرب ها، نیمی از انسان و نیمی از اژدها به نگهبانی ایستاده اند. شکوه آنها دهشت انگیز و نگاهشان چون صاعقه مرگ است. هاله نور لرزان آنها در کوهستانی که نگهبان طلوع خورشید است، پراکنده است. وقتی گیلگمش آنها را دید، دمی چشمانش را پوشاند. سپس دلیر شد و نزدیک رفت. وقتی آنها او را آنقدر نترس دیدند عقرب مرد به جفتش گفت:« اینکه دارد نزد ما می آید اکسیر خدایان است. همسر عقرب مرد به او پاسخ داد:« دوسوم او از خدایان و یک سوم از انسان است.»
     سپس آن مرد گیلگمش را خطاب کرد و به فرزند خدایان گفت:« چرا به سفری به این درازی آمدی، چرا با گذر از دریاهای خطرناک به سرزمینی اینسان دور سفر کرده ای، دلیل آمدنت را به من باز گو؟» گیلگمش پاسخ داد:« برای انکیدو، او را خیلی دوست داشتم، ما با هم سختی های فراوانی را از سر گذراندیم. آمده ام، چرا که سرنوشت مشترک آدمیان او را درربوده است. شب و روز برایش گریستم، نتوانستم بگذارم او را به خاک بسپارند. گمان می کردم دوستم با گریه هایم باز خواهد گشت، از هنگام رحلت او زندگی برایم بی ارزش است. از این رواست که در جستجوی اوتناپیشتیم پدرم، به اینجا سفر کرده ام. چون می گویند او به جمع خدایان راه جسته و زندگی جاوید یافته است. می خواهم از او احوال زندگان و مردگان را جویا شوم. عقرب مرد زبان به سخن گشود و خطاب به گیلگمش گفت:« تاکنون هیچیک از مردانی که از زنی زاده اند نتوانسته چیزی را که تو می جویی به انجام رساند، هیچیک از مردان فانی به کوهستانی که درازای آن دوازده فرسنگ ظلمات است نرفته است. در آنجا نوری نیست و تاریکی آن قلب را می آزرد. از طلوع خورشید تا غروب خورشید در آنجا نوری نیست. گیلگمش گفت:« اگر چه غم و درد و آه و زاری بهره راه است، لیکن ناچارم بروم. دروازه کوهستان را بگشای.» عقرب مرد Man-Scorpion گفت:« برو گیلگمش، به تو اجازه می دهم وارد کوهستان ماشو و مسیرهای مرتفع آن شوی، باشد که پاهایت تو را سالم به خانه بازگرداند، دروازه کوهستان باز است». وقتی گیلگمش اینها را شنید آنچنانکه عقرب – مرد گفته بود رفتار کرد. او در کوهستان مسیر خورشید را تا جایگاه طلوع آن دنبال کرد. وقتی یک فرسنگ پیش رفت تاریکی در اطرافش غلیظ تر شد. چون در آنجا نوری نبود، او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. پس از سه فرسنگ تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. پس از چهار فرسنگ تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. پس از پنج فرسنگ تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. پس از شش فرسنگ تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. وقتی هفت فرسنگ پیش رفت تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. وقتی هشت فرسنگ پیش رفت گیلگمش فریادی کشید چون تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. پس از نه فرسنگ وزش باد شمال را بر چهره اش حس کرد، اما تاریکی غلیظ تر شد و در آنجا نوری نبود و او چه در پیش و چه در پس نمی توانست چیزی ببیند. پس از ده فرسنگ پایان راه نزدیک شد. پس از یازده فرسنگ پرتو سپیده آشکار شد و پس از دوازده فرسنگ خوشید پرتو افشانی کرد.
     آنجا باغ خدایان بود، همه جا در اطراف او بوته ها سرشار از گوهر بودند. با دیدنشان به تندی نزدیک رفت زیرا در آنجا میوه های زمردگون و انگور از گیاهان آویخته بود و به چشم زیبا می آمدند. برگهایی از سنگ لاجورد به فراوانی در کنار میوه ها بودند و تماشای آنها دلپذیر بود. تیغ ها و خارهای آنجا از هماتیت و سنگهای کمیاب، عقیق و مرواریدهای دریایی بود. وقتی گیلگمش وارد باغ شد در کناره دریا، چشم شمش Shamash به او افتاد و دید که او پوست جانوران را به تن کرده و گوشت آنها را می خورد. گیلگمش دلتنگ بود، با او سخن آغاز کرد و گفت:« هیچ انسان فانی تاکنون این راه را نپیموده است و تا هنگامی که بادها بر دریاها می وزند نخواهد پیمود.» و به گیلگمش گفت:« هیچگاه زندگی ای را که در جستجویش هستی نخواهی یافت.» گیلگمش به شمش شکوهمند گفت:« اکنون که تا بدینجا در بیابان سرگردان گشته و رنج کشیده ام، آیا شایسته است بخوابم و بگذارم خاک تا ابد مرا در خود جای دهد. بگذار چشمانم خورشید را ببیند تا از فرط نگریستن خیره شوند. هرچند حال و روزی بهتر از مردگان ندارم لیکن بگذار ا نوار خورشید را ببینم».
      زنِ باده، آن شرابساز؛ در کناره دریا می زید. سیدوری Siduri در باغی در کنار دریا با قدح طلایی و خمره های طلایی که خدایان به او داده اند، مقیم است. چهره اش را با نقابی پوشانده و از جایی که نشسته، گیلگمش را که پوست جانوران به تن کرده، اکسیر خدایان در جسمش و اندوهی عمیق در دلش است و چهره اش چون چهره کسی است که سفر درازی را از سر گذرانده باشد می بیند که بسوی او می رود، نگریست و با تخمین فاصله ای که از او داشت، در دلش گفت:« حتماً یکی از بزهکاران است. اینک رهسپار کجاست؟» در را با میله عرضی اش به روی او بست و کلون خانه را انداخت. اما گیلگمش با شنیدن صدای کلون به سر شتافت و پایش را در میان گذاشت و به او گفت:« زن جوانِ شرابساز، چرا کلون درت را می اندازی؟ چه دیدی که درت را قفل کردی؟ من درت را خواهم شکست و دروازه ات را خرد خواهم کرد. چون من گیلگمش هستم. کسی که ورزای آسمان را اسیر کرد و کشت. من نگهبان جنگل سدر را کشتم، هومببا کسی را که در جنگل می زیست شکست دادم. شیران گذرگاه های کوهستان را کشتم.»
     سیدوری به او گفت:« اگر تو همان گیلگمش هستی که ورزای آسمان را اسیر کرد، هومببا را که در جنگل می زیست شکست داد و شیران گذرگاه های کوهستان را کشت، چرا گونه هایت آنسان فرو افتاده اند و چرا چهره ات آنسان خسته است؟ چرا اندوه در دلت جای گرفته و چهره ات چون چهره کسی است که سفر درازی پیموده باشد؟ آری چهره ات از گرما و سرما سوخته است و چرا بدینجا آمده ای تا در چراگاه ها در جستجوی باد سرگردان باشی؟»
     گیلگمش بدو پاسخ داد:« چرا نباید گونه هایم فرو رفته و چهره ام خسته باشد؟ اندوه در دلم جای گرفته و چهره ام چون چهره کسی که سفر درازی پیموده است باشد؟ گرما و سرما چهره ام را سوزانده است. چرا نباید در چراگاه ها در جستجوی باد سرگردان باشم؟ دوستم، برادر کوچکم، کسی که ورزای آسمان را اسیر کرد و کشت و هومببا را در جنگل سدر شکست داد، دوستی که برایم بسیار عزیز بود و در کنارم با خطرات مبارزه کرد، انکیدو برادرم، کسی که دوستش داشتم، غایت مرگ بر او چیره گشته است. من هفت شبانه روز بر او گریستم تا بدنش کرم گذاشت. سرانجامِ برادرم مرا از مرگ به هراس افکنده است. سرانجامِ برادرم مرا در بیابانها سرگردان و بی آرام کرده است. اما اینک ای بانوی جوان شرابساز، چون به چهره ات نظر افکنده ام مگذار چهره مرگ را که از آن بسی در هراسم ببینم.»
     او گفت:« گیلگمش اینساان شتابناک به کجا می روی؟ تو هیچگاه آن زندگی را که در جستجویش هستی نخواهی یافت، وقتی خدایان انسان را آفریدند، مرگ را قسمت او قرار دادند، اما زندگی را برای خود نگاه داشتند. لیکن تو گیلگمش، اندرون خود از طعام نیکو آکنده ساز، شب و روز، روز و شب در پایکوبی باش، شادمانی و جشن و طرب را پیشه کن. پوشاک نو به تن کن. در آب تن را بشوی، به کودک خردسالی که دستهایت را گرفته است مهر بورز و همسرت را در آغوش خویش شادمان ساز. چون این نیز قسمت انسان است.»
     اما گیلگمش به سیدوری بانوی جوان گفت:« چگونه می توانم خاموش باشم. چگونه می توانم آرام گیرم وقتی که انکیدو کسی که دوستش داشتم به خاک بدل گشته و من نیز باید بمیرم و تا ابد در آغوش خاک جای گیرم؟» او دوباره گفت:« بانوی جوان، اینک به من بگو راه سرمنزل اوتناپیشتم، پسر اوبارا- توتو Ubara-Tutu کجاست. از کدام راه می توان گذشت؟ به من نشان بده، آری، مسیر را به من نشان بده. اگر راهی در میان باشد از اقیانوس خواهم گذشت، اگر نه همچنان در اقصای بیابان سرگردان خواهم رفت.»
     شرابساز به او گفت:« گیلگمش راهی برای گذر از بیابان نیست. از روزگار کهن تا کنون هرکس به اینجا آمده قادر به گذر از دریا نبوده است. خورشید باشکوه از دریا می گذرد، اما غیر از شمش تاکنون چه کسی از آن گذشته است؟ مکان و گذرگاه دشواری است و آبهای مرگ که در میان آن جریان دارند بسیار عمیقند. گیلگمش چگونه از اقیانوس خواهی گذشت؟ هنگامی که به آبهای مرگ رسیدی چه خواهی کرد؟ اما گیلگمش، پایین جنگل، اورشانابی را خواهی دید، کرجی بان اوتناپیشتیم، اشیاء مقدس، اشیاء سنگی همراه اوست. او مشغول پیرایش دماغه اژدهاگونه کشتی است. با او به نیکی رفتار کن. و چنانچه مقدور باشد شاید بتوانی با او از آب بگذری. اما اگر مقدور نباشد، آنگاه باید برگردی.»
     وقتی گیلگمش این را شنید از خشم لبریز شد، تبرش را بدست گرفت، شمشیرش را به کمر آویخت و چون تیری به شتاب راهی کنار دریا شد. از خشم سنگها را خرد کرد، داخل جنگل رفت و روی زمین نشست، و اورشانابی Urshanabi برق تیغه شمشیرش را دید و صدای تبرش را شنید و به او گفت:« بگو نامت چیست؟ من اورشانابی کرجی بان اوتناپیشتیم، ملقب به دورافتاده هستم.» او پاسخ داد:« نام من گیلگمش است، از اروک آمده ام، از خانه انو». سپس اورشانابی به او گفت:« چرا گونه هایت اینسان خشکیده و چهره ات خسته است. چرا اندوه در دلت جای گرفته و چهره ات چون چهره کسی است که راه درازی طی کرده باشد. آری، چرا چهره ات از گرما و سرما سوخته است و چرا بدینجا آمده ای تا در جستجوی باد در چراگاه ها سرگردان باشی؟» گیلگمش پاسخ داد:« چرا نباید گونه هایم فرورفته وچهره ام خسته باشد؟ اندوه در دلم جای گرفته وچهره ام چون چهره کسی که سفر درازی پیموده است باشد. چرا نباید در چراگاه ها سرگردان باشم. آن دوست، برادر کوچکم کسی که ورزای آسمان را اسیر کرد و کشت و هومببا را در جنگل سدر شکست داد، آن دوست که برایم بسیار عزیز بود و کسی که در کنارم با خطرات جنگید، انکیدو برادرم، کسی که دوستش داشتم غایت مرگ بر او چیره گشت. من هفت شبانه روز برایش گریستم تا بدنش کرم گذاشت. سرانجامِ برادرم مرا از مرگ به هراس افکنده است. سرانجامِ برادرم مرا آواره کرده است. سرنوشت او را بر نمی تابم. چگونه می توانم خاموش باشم. چگونه می توانم آرام بگیرم؟ او خاکستر شده است و من نیز خواهم مرد و تا ابد در خاک جای خواهم گرفت. من از مرگ در هراسم، پس اورشانابی راه اوتناپیشتیم را به من نشان بده، اگر راهی درمیان باشد، از آبهای مرگ خواهم گذشت، اگر نه همچنان در اقصای بیابان سرگردان خواهم رفت.»
      اورشانابی به او گفت: گیلگمش این دستهای توست که گذار از اقیانوس را بر تو دشوار کرده است. تو با نابودی اشیاء سنگی امن و امان را از کشتی گرفتی. گیلگمش گفت:« چرا بر من خشم روا می داری. اورشانابی، مگر نه این است که تو خود هر روز و شب و در تمام فصول از دریا می گذری؟» اورشانابی پاسخ داد:« براستی همان سنگها امن و امان من بودند. اما اینک، گیلگمش به درون جنگل برو، با تبرت یکصدوبیست تیر چوبی قطع کن، آنها را به بلندای شصت ذراع ببر و قیراندود کن، با بست های فلزی به هم ببند و همراه خود بیاور.»
     گیلگمش با شنیدن این سخنان به درون جنگل رفت، یکصدوبیست تیر چوبی قطع کرد، آنها را به بلندای شصت ذراع برید و قیراندود کرد و با بست های فلزی به هم بست و به نزد اورشانابی برد و سپس آنها را بار قایق کردند و گیلگمش و اورشانابی با هم مشغول هدایت آن بر روی امواج اقیانوس شدند. پس از سه روز پیشروی گویی یکماه و پانزده روز بود که در سفر بودند و سرانجام اورشانابی قایق را به آبهای مرگ رسانید. سپس اورشانابی به گیلگمش گفت: بشتاب، یک تیر چوبی بردار و به درون آب پرتاب کن. اما مراقب باش دستهایت آب را لمس نکنند. گیلگمش تیر دوم را برداشت. تیر سوم را برداشت و تیر چهارم، سپس گیلگمش تیر پنجم را برداشت، تیر ششم را برداشت و تیر هفتم را. گیلگمش تیر هشتم، نهم و دهم را برداشت. گیلگمش تیر یازدهم را برداشت، تیر دوازدهم را برداشت و با پرتاب آخرین تیر گیلگمش یکصدوبیست تیر پرتاب کرده بود. سپس لباسهایش را پاره کرد و بازوانش را چون دکل برافراشت و لباسهایش را به جای بادبان به کار برد. بدین ترتیب اورشانابی کرجی بان گیلگمش را نزد اوتناپیشتیم که موسوم به دورافتاده است و در دیلمون محل انتقال خورشید در شرق کوهستان می زید برد. خدایان در میان مردان، تنها به او زندگی جاوید داده بودند.
     در آن هنگام اوتناپیشتیم از محلی که در استراحت بسر می برد به دوردست نگریست. اندیشناک با خود در دلش گفت:« چرا قایق بدون ابزار و دکل آمده است، چرا سنگهای مقدس نابود شده اند، چرا استاد خود قایق نمی راند؟ مردی که می آید از جنس من نیست. وقتی بدانجا می نگرم مردی می بینم که جامه ای از پوست چارپایان پوشیده است. کیست آنکه در پس اورشانابی ساحل را بسوی بالا می پیماید؟ چون به یقین او انسانی از جنس من نیست.» بدینگونه اوتناپیشتیم به او نگریست و گفت:« پس تو با پوشیدن پوست چارپایان، با گونه های فرورفته و با چهره خسته به اینجا آمده ای؟ اینک شتابان به کجا میروی؟ به چه دلیل به این سفر بزرگ دست یازیده ای و از دریاهایی که عبور از آنها دشوار است گذشته ای؟ دلیل آمدنت را به من بازگو.»
     او پاسخ داد:« نام من گیلگمش است. از اروک آمده ام، خانه انو Anu ». پس اوتناپیشتیم به او گفت:« اگر تو گیلگمش هستی چرا گونه هایت فرو رفته و چهره ات خسته است. چرا اندوه در دلت جای گرفته و چهره ات چون چهره کسی است که سفر درازی پیموده باشد؟ آری چرا چهره ات از گرما و سرما سوخته است و چرا بدینجا آمده ای تا در جستجوی باد سرگردان باشی؟»
     گیلگمش به او گفت:« چرا نباید گونه هایم فرورفته و چهره ام خسته باشد؟ اندوه در دلم جای گرفته و چهره ام چون چهره کسی که سفر درازی پیموده است، از گرما و سرما سوخته باشد؟ چرا نباید در چراگاهها سرگردان باشم؟ آن دوست، برادر کوچکم کسی که ورزای آسمان را اسیر کرد و کشت و هومببا را در جنگل سدر شکست داد. آن دوست که برایم بسیار عزیز بود و در کنارم با خطرات جنگید، انکیدو برادرم کسی که دوستش داشتم، غایت مرگ بر او چیره گشته است. هفت شبانه روز بر او گریستم تا بدنش کرم گذاشت. سرانجامِ برادرم مرا از مرگ در هراس افکنده است. سرانجامِ برادرم مرا آواره بیابان کرده است. سرنوشت او را بر نمی تابم. چگونه می توانم خاموش باشم. چگونه می توانم آرام گیرم؟ او خاکستر شده است و من نیز خواهم مرد و تا ابد در خاک جای خواهم گرفت. سپس گیلگمش خطاب به اوتناپیشتیم گفت:« از این رو به این سفر آمده ام تا اوتناپیشتیم کسی را که ما دورافتاده می نامیم ببینم. در سراسر جهان سرگردان شده ام. از بین مسیرهای دشوار گذر کرده ام. از دریاها عبور کرده ام، خود را از سفر فرسوده ام تا به مقصود خویش برسم. مفاصلم دردناک است، خواب شیرین را از یاد برده ام، لباس هایم پیش از رسیدن به خانه سیدوری فرسودند. خرس، کفتار، شیر و پلنگ، ببر، گوزن کوهی و بزکوهی را کشتم. همه انواع جانوران وحشی و آفریدگان چراگاه ها را کشتم، گوشت آنها را خوردم، پوستشان را پوشیدم و بدینسان بود که به دروازه بانوی جوان شرابساز رسیدم؛ کسی که در خانه خود را که از قیر و زَفت بود به رویم بست. لیکن او راه سفر را به من آموخت. بدینگونه نزد اورشانابی کرجی بان آمدم و با او از آبهای مرگ گذشتم. آری، پدر، اوتناپیشتیم، تو که به جمع خدایان راه یافته ای، می خواهم از تو احوال زندگان و مردگان را جویا شوم. چگونه می توانم آن زندگی را که می جویم بیابم؟» اوتناپیشتیم گفت:« زندگی جاویدی در میان نیست. آیا خانه می سازیم تا همیشه در آن زندگی کنیم؟ آیا برادران، میراثی را که تقسیم می کنند تا ابد نزد خود خواهند داشت؟ آیا طوفان رودخانه بر جا می ماند؟ تنها سنجاقک ماده ای است که تخم می پراکند و نظاره گر خورشید پرشکوه است. از روزگاران کهن تا کنون زندگی جاوید نبوده است. خفتگان و مردگان چه سان به یکدیگر می مانند. آنان چون مرگ در نقابند. وقتی تقدیر به انجام می رسد، چه فرقی است بین خداوندگار و بنده؟ وقتی اننوناکی، داوران و مامتون Mametun مادر سرنوشت ها، گرد آمدند، با یکدیگر تقدیر انسان ها را معین کردند. مرگ و زندگی را برقرار داشتند، لیکن روز مرگ را آشکار نساختند.»
     سپس گیلگمش به اوتناپیشتیم دورافتاده گفت:« اینک من به تو می نگرم، به اوتناپیشتیم و ظاهر تو با من یکی است. چیز غریبی در سیمای تو نیست. گمان می کردم تو را چون قهرمانی آماده نبرد خواهم یافت. اما تو در بستری آسوده بر پشت خود لمیده ای. با من راست باش. چگونه به جمع خدایان راه یافته و زندگی جاوید یافته ای؟ » اوتناپیشتیم گفت:« من بر تو سرّی را آشکار خواهم کرد، به تو رازی درباره خدایان خواهم گفت.»