کشف
اتفاقی یک ظرف از دوره ای کهن در سال 1380 به وسیله یک روستایی در منطقه " کنار
صندل " جیرفت، زمینه آغاز کاوش های باستانی در این منطقه شد.

کار آن مرد روستایی اگر چه تا مدتی
از سوی غارتگران فرهنگی به دلیل ناشناخته بودن منطقه تداوم یافت، اما در اواخر
همان سال بود که با پیگیری رسانه ها و علاقه مندان به میراث فرهنگی کشور، هیات
هایی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای شناسایی بیشتر به
منطقه فرستاده شدند که حاصل آن ثبت بیش از 80 محوطه باستانی و آغاز کاوش های
باستان شناسی در این منطقه بود. سیر مطالعات نیز به گونه ای پیش رفت که تاکنون
5 فصل کاوش باستانی در منطقه انجام شده است و با نتایج به دست آمده از این کاوش
ها، به گفته کارشناسان، تمدن جیرفت، نظریه های باستان شناسی در مورد تمدن های
شرق را متحول خواهد کرد.

عکس یکی از آثار بدست آمده از جیروفت

دکتر یوسف مجید زاده، سرپرست هیات
کاوش های باستانی در جیرفت در این مورد می گوید :

" جیرفت را کهن ترین تمدن شرق می
دانیم و به دنبال اثبات این مدعا هستیم که تمدن جیرفت و داده های باستان شنای
در این منطقه، نظریه های باستان شناسی بزرگ دنیا درباره تمدن شرق را به هم
خواهد زد". وی مورد نتایج کاوش های خود در جیرفت می گوید: " اکنون مطمئن شده
ایم که جیرفت از تمدن بین النهرین قدیمی تر و وسیع تر بوده است و مطالعات و
کاوش ها نشان می دهد که جیرفت بزرگ ترین مرکز تجاری جهان بوده است". این باستان
شناس در ادامه می گوید : " شرایط مطلوب آب و هوایی در جیرفت و وجود انواع
محصولات کشاورزی موجب شد تمدنی در این منطقه شکل بگیرد که در دوره باستان بهشت
جهان محسوب می شده است".

مجید زاده تاکید می کند: " این
منطقه به قدری غنی است که کارهای پژوهشی، در این منطقه تنها قطره ای از دریاست
و در واقع جیرفت سرفصل جدیدی را در تاریخ ایران و جهان باز خواهد کرد".

دست کم 50 سال کار داریم

اما کارشناس مسئول باستان شناسی
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان درمورد فصل جدید کاوش
در مناطق باستانی جیرفت می گوید: " با توجه به گرمای منطقه، در فصل های پائیز و
زمستان تیم های کاوش باستان شناسی در این مناطق فعالیت می کنند". علیداد
سلیمانی با اشاره به این که از آبان ماه تا پایان بهمن سال 85 به مدت چهار ماه،
پنجمین فصل کاوش انجام شده است، اظهار می دارد: " امسال نیز از نیمه از آبان
ماه ششمین فصل کاوش در مناطق تاریخی شهرستان جیرفت آغاز خواهد شد". وی در مورد
نتایج پنج فصل کاوش باستان شناسی به دست آمده است بسیار رضایت بخش بوده و این
کاوش ها از لحاظ مشخص کردن سیر تاریخی منطقه بسیار جالب توجه است".

وی تاکید می کند: " برای شناخت دقیق
منطقه از لحاظ باستانی دست کم به 50 سال کار مداوم نیاز داریم و از سال گذشته
گستره وسیعی شامل دو تپه و دو گورستان مورد کاوش باستانی قرار گرفته اند". این
مقام مسئول باستان شناسی در مورد نحوه مرمت آثار کشف شده در حوزه تاریخی هلیل
رود نیز می گوید: " درپایگاه باستان شناسی جیرفت، کارشناسان مرمت و احیای آثار
تاریخی در کارگاه ایجاد شده این پایگاه حضور دارند و اشیای کشف شده قابل مرمت
برای ترمیم به آن ها تحویل داده می شود و غیر از این رویه ای برای مرمت اشیا
خصوصاً به دست افراد غیر کارشناس، وجود ندارد".

این کارگاه از سال 1380 فعالیت خود
را همزمان با کاوش های باستانی حوزه هلیل رود آغاز کرد که تا سال 83 فعالیت آن
به صورت فصلی و همزمان با کاوش بود اما بعد از آن به کارگاه دائمی حفاظت و مرمت
اشیا و آثار به دست آمده از این منطقه تبدیل شده است.

علیداد سلیمانی همچنین با تقسیم
اشیای کشف شده باستانی به دو نوع مطالعاتی و موزه ای می گوید: " آثار مطالعاتی
وسایل کشف شده ای است که بیشترشان به صورت ناقص به دست می آید که کار مطالعاتی
توسط باستان شناسی برروی آن ها انجام می شود".

او در مورد آثار موزه ای نیز می
افزاید :" آثاری که به صورت سالم و قابل مرمت کشف می شود پس از ترمیم در اختیار
امین اموال تیم باستان شناسی قرار می گیرد که به انبارهای محافظت شده منتقل می
شود و یا به موزه های کشور برای بازدید همگانی انتقال می یابد".

این کارشناس باستان شناسی تصریح می
کند :" هم اینک که کاوش های باستان شناسی در منطقه متوقف است، در مناطق باستانی
کارهای حفاظتی با تمام توان انجام می شود تا منطقه از دستبرد غارتگران فرهنگی و
تاریخی مصون بماند".

ادامه کاوش های باستانی در جیرفت
فصل های جدیدی از تاریخ غنی این سرزمین را به روی ما ایرانیان خواهد گشود.
تاریخی که می تواند برای مردم این سرزمین پشتوانه ای باشد که آینده ای روشن را
برای آن بسازند با این تصویر که تمدن جیرفت تنها یکی از ده ها تمدن و منطقه
تاریخی است که در این سرزمین پهناور شناخته شده است.

منبع: محبوبه و معصی محمودی نژاد از کرمان .