ایلام ، نیرومندترین و دیرپاترین تمدن فلات ایران پیش از ورود آریاییها
بوده و تاریخ پیچیده ای دارد. بیشتر مطالب تاریخی درباره ایلام توسط
دشمنان آنها یعنی بابلیان و آشوریان و پس از آنها پارسها ثبت شده است که
انگیزه ای قوی برای نابودی پادشاهی ایلام جدید داشته اند. به همین دلیل ،
چهره نمایش داده شده از تمدن ایلام چندان منصفانه یا دقیق نیست و تنها با
توجه به تحقیقات جدید و بازخوانی کتیبه های ایلامی میتوان آگاهی خوبی
درباره آنها بدست آوردادامه مطلب...

خاستگاه کاسیتها ناشناخته است اما میدانیم که بین هزاره های سوم و چهارم
پیش از میلاد به لرستان کنونی وارد و ساکن شده اند. بررسی ها نشان میدهند
که آنها ارتباط نزدیکی با تمدنهای هاتی (نخستین تمدن باستانی در ترکیه
کنونی) و هوریان (شمال میانرودان) و حتی لویان (جنوب شرقی ترکیه کنونی) و
دیگر تمدنهای آسیای صغیر پیش از پیدایش یونان و همچنین مینوانها (Minoan)
(تمدن باستانی چزیره کرت در دریای اژه) داشته اند. اشیای برنزی ساخته
کاسیتها بسیار مشهور بوده و نشاندهنده پیوند بین تمدنهای سومر ، مینوان ،
اتروسیها (تمدن باستانی در توسکانی ایتالیا) و دراویدیان (در هند باستان )
میباشد. پژوهشهای زبانشناسی نشان میدهد که کاسیتها از نژاد هندوایرانی
هستند اما این موضوع عمدتآ از روی نام خدایانشان مشخص شده که بعدها در
تاریخ کاسیت به آنها اشاره شده است. ممکن است این خدایان متعلق به یک طبقه
از فرمانروایان باشد که از نژاد هندوایرانی بوده اند ، اما در کل مدرکی
قوی برای اثبات هندواروپایی بودن کاسیتها در دست نیست. درباره هندوایرانی
بودن دیگر ساکنان بومی لرستان و جنوب شرقی ایران یعنی لولوبیسها
(Lullubis) و گوتیانها (Gutians) نیز مدرک معتبری وجود ندارد.
از کاسیتها نخستین بار در تواریخ بابلی نام برده شده که با رهبری نخستین
پادشاهشان گانداش (Gandash) بین سالهای 2080 تا 2043 پیش از میلاد به بابل
حمله کردند. شاه بابل Shemshu-Ilune که پسر همورابی قانون گذار بزرگ بابل
بود ، قبایل بی نظم کاسیت را شکست داد و آنها را بسوی پناهگاهای کوهستانی
شان عقب راند .
قرنها بعد ، در سال 1595 پیش از میلاد ، نیروی متحد کاسیتها و گوتیانها به
رهبری Agum-Kak-Reme ، پس از عقب نشینی هیتیها به بایل حمله کرده و اینبار
موفق به تصرف آن شدند و تا سال 1180 پیش از میلاد بر آنجا فرمانروایی
کردند. استفاده از اسب در ارتش از مواردی است که بابلیان پس از سلطه
کاسیتها با آن اشنا شدند. احتمالآ کاسیتها استفاده از اسب در ارتش را از
اقوام بیابانگرد آسیای میانه آموخته بودند.
کاسیتها دامنه نفوذ خود را به پادشاهی ایلام قدیم در جنوب غربی ایران نیز
گسترش داده و به حیات آن پایان دادند. آنها قلمرو خود را از یک سو به
مرزهای مصر و از سوی شمال تا خاک پادشاهی اورارتو در قفقاز و آسیای صغیر
رسانیدند. آخرین پادشاه کاسیتها Anllil-nadin-akhe از پادشاه ایلام شکست
خورده و در شوش زندانی شد و در سال 1180 پیش از میلاد درگذشت. این به معنی
پایان کار کاسیتها در میانرودان بود . باقیمانده قبایل کاسیت که تصمیم
داشتند هویت خود را حفظ کنند ، به سوی کوههای بلند لرستان عقب نشینی کرده
و کم کم به بخشی از پادشاهی نیرومند ایلام و پس از آن امپراطوری پارس
تبدیل شدند .